İlk bölümü yayınlanan ‘Muhteşem Yüzyıl' dizisi büyük tartışmalara neden oldu. Tarihçiler, “Dizi Osmanlı'ya önyargılı olanların ekmeğine yağ sürüyor, hafızalara yanlış bilgiler sevk ediliyor” eleştirisini yapıyor...


Senaryosu Kanuni Sultan Süleyman ve dönemindeki saray ve harem yaşantısına odaklanan ‘Muhteşem Yüzyıl'ın fragmanlarıyla başlayan tartışmalar, dizinin ilk bölümünün yayınıyla şiddetlendi. Tarihçiler ve bazı politikacılar, dizinin Kanuni'ye, Saray yaşantısına, sarayda Sultan'a uzanan hiyerarşik ilişkileri ve özellikle Harem'i ele alış şeklini ‘gerçeklerden uzak', ‘oryantalist', ve ‘sorumsuzca' buldu.

BARBAR TÜRK DEDİRTMEK İÇİN
Diziye • ağır eleştiri, ‘Batı'daki Doğu algısı' üzerine Amerika'da doktora yapan akademisyen-yazar Beyazıt Akman'dan geldi: “Dizinin Hollywood'u gölgede bırakan harem fantezilerine yer vermesi kasıtlı. Kılıçla başlayan, hayvan muamelesi gören kölelerle devam eden, çıplak cariyelerle biten dizi, ‘Barbar Türkler' klişelerine haiz. Her akşam farklı cariyeyi yatağında bekleyen, dedikodunun bin türlüsünde uzmanlaşmış vasıfsız vezirleriyle poz kesen dizinin Süleyman'ının, tarihteki Kanuni ile uzaktan yakından alakası yok. Ortadoğu imparatorluklarını ‘egzotik, despot, barbar, buğulu bir seks cenneti' gibi göstermek İngiliz ve Fransız sömürgeci devletlerinin başlattığı etkili bir gelenek.” Eleştirilerini dizinin Harem'e bakışına yoğunlaştıran tarihçi yazar Mustafa Armağan ise görüşlerini şöyle ifade etti: “Temel sakatlık şu: Dizi, sanki Harem'den ibaret gibi bir görüntü kalıyor akıllarda. Kanuni gibi bir değeri çarpık aktarmaya kimsenin hakkı yok. Dizi neden Harem dairesinde geçiyor. Harem kızları da Viyana'daki vals sahnelerinden fırlamış sanki. Harem kızları o şekil giyinmez. Bu haremden atılma sebebidir. O tarihlerde Topkapı'da Harem dairesi yok. Eski saraydaydı ve Topkapı'ya 40-50 yıl sonra taşınmıştır.

TARİH REYTİNGE KURBAN GİTTİ
Muhteşem Kanuni Sultan Süleyman Vakfı Genel Sekreteri Prof. Dr. Adnan Baki de tepkisini“Reyting uğruna değerlerimiz heba ediliyor” diyerek gösterdi. Ege Üniversitesi Tarih Bölümü'nden Prof. Dr. Cüneyt Kanat ise, “Tarihi dizilerin çekilmesinde özen gösterilmeli” dedi. • KÜLTÜR SANAT SERVİSİ

Valide Sultan hiç Rusça bilmezdi

• Kanuni tahta çıktıktan sonra babasının nedimi 60 yaşlarındaki Hasan Can'la görüşüyor. Oysa Hasan Can Kanuni tahta çıktığında 30'larındaydı.

• Valide Sultan saraya yeni gelen Hürrem Sultan'la Rusça konuşuyor, bir kaç sahne sonra Hürrem Sultan birine “Dilimizi nasıl biliyor” diye sorunca “Kırım Hanı'nın kızıdır” cevabını alıyor. O sıralarda Kırım Tatarları 250 yıl daha Rus egemenliğine girmeyecek bir topluluktur, Kırım'da Rus etkisi söz konusu değildir. Ayşe Hafsa Sultan'ın Rusça bildiği de nereden çıktı?

• Bir vezir padişahın İbrahim Paşa'yı Has Odabaşı yapması üzerine “Bu dönmeyi nasıl Has odabaşı yapar” diye sızlanıyor. Has Oda ve hatta Enderun'un tamamı devşirmelerden oluşur,

vezirin böyle bir kelam etmesi tamamıyla abest.

• Bir sahnede askerler ‘cülus verilecek' diye seviniyorlar ama askerlerin en genci 45-50 yaşında hımbıl adamlar. O yaşta kimse orduda kalmaz.

• Kanuni'nin ilk işi divan toplantısına katılıp bazı kararlarını aktarmak oluyor. Ama Fatih'ten sonra padişahlar divan toplantısına katılmazdı.

• Kanuni Venedik elçisiyle konuşurken ‘Venedik duku' diyor. Bu kelimenin doğrusu ‘Doge'dur. Dilimize ‘Doc' diye geçmistir. Kanuni'nin ‘Venedik Doc'u' demesi gerekirdi. Doge'un İngilizcesi Duke'tur ama anlamı çok fark-lıdır.

Dizinin danışmanı eleştirileri cevapladı: ‘Haksızlık yapılıyor'

Dizinin tarih danışmanlığını yapan Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Afyoncu, gösterilen tepkilere bir anlam veremediğini söyledi. “Bu nihayetinde bir televizyon dizisi. Herkes eleştirmeye konuşlanmış” diye dert yanan Afyoncu, dizi hakkında eleştiri getirilen konular için şunları söyledi: “Dizide eşcinsel ilişki var diye tepki gösterildi. Ancak böyle bir durum yok. Bu bir tarihi dizi, bir belgesel değil. Tarihten ilham alınarak bir dizi senaryosu yazılmıştır. Harem dairesi o zamanlarda Topkapı Sarayı'na taşınmamış olabilir. Dizide Harem başka bir yerde saray başka bir yerde gösterilemezdi...”

STAR