Rivayet şöyle: Harem’e girdikten sonra yüzünün tüysüz ve pürüzsüz olması nedeniyle Mahpeyker, yani “ay yüzlü” adı verildi. Ama yine bu özeliğinden dolayı verilen “Kösem” lakabı daha çok kullanılır. Kösem’in diğer bir manası da “Sürünün önünde giden, öncü lider” demek.
Güzel bir kadın mıydı?
Nasıl göründüğünü bilmiyoruz ama o dönemin güzellik ölçülerine göre güzel oldukları için saraya alınıyorlar zaten. Padişaha en güzel kızların gitmesi lazım, ona göre seçiliyorlar. Bahsettiğimiz üç Sultan’ın ikisi Ukraynalı, birisi de Rumeli'den...
Ama tarihi kaynaklardaki resimleri hayli çirkin…
O resimlerin hepsi hayali… Kadınların gerçekte neye benzediğini bilmemiz konusunda hiç şans yok çünkü harem, mahremdir. İlk dönem padişahlarının da resimleri hep hayali... Fatih Sultan Mehmet sonrasındaki padişahların resimleri daha gerçekçi çizilmiştir.
500 yıl sonra onu konuşuyor olmamıza neden olan özelliği neydi?
Bahsettiğimiz üç Sultan da lider karakterli kadınlar... Bu kadar öne çıktılarsa kendi zekâları sayesinde oldu. Strateji ustasıydılar. Üçü de kendi dönemlerinde başarılı oldular, istediklerini almayı başardılar.
İstediklerini almak için kendi öz çocuklarını öldürmek gibi bedeller ödeyerek…
Evet, Kösem Sultan kendi oğlunu boğdurdu. Fakat onların ilişki yapılarını kendi ailemiz gibi düşünmememiz lazım. O padişahın ailesi ve devleti yöneten bir aile... Kendi ailenize göre değerlendiğinizde işin içinden çıkamıyorsunuz; onların kendi içinde bir mantığı var. Kösem Sultan hep olumsuz gösterilir ama o öldüğünde fakirler aç kalmış çünkü herkesi doyuran yardımsever bir karaktermiş.
Hayırsever bir evlat katili yani!
Kösem Sultan'ın yaptırdığı hayır eserleri hala ayakta. Padişah eşleri Kudüs'te, Mekke'de, Medine'de her yerde eserler yaptırmışlar. Buradaki mesele şu: Devletin devamlılığı için taraf olmak, siyasi iktidar mücadelesine girdiği zaman sonuçlarına katlanmak zorunda. Ama bu kadınlar, aynı zamanda anne; çocuklarını korumaya çalışıyorlar. İç dünyalarında ne yaşadıklarını bilemeyiz ki.