- Zenbilli Ali Efendi, 22 sene, 8 ay süren makam-ı meşihatde ki görevi 1525/senesi 10. ayında Hakk'ı yürüdü.

- İbni Kemâl lakablı Kemâlpaşazade Ahmed Şemseddin Efendi hz. ferine tevcih etdi. Bu muhterem zât; 8 sene, 6 ay kaldığı vazifeden, vefatı münase­betiyle ayrıldılar ve 16/nisan/1534 takvim yaprağındaki tâ-rihdi.

- Sadullah Sadi Efendi 16/4/1534'den, 21/2/1539'a kadar 4 sene, 10 ay 4 gün kaldığı görevden vefat üzerine ayrıl­dı.

- 12. şeyhülislâm ise Çivizâde Muhyiddİn Efendi bu göreve geldiğinde 3 sene, 8 ay kaldı. 1542'nin 10. ayında Hz. Mev-lânaya küfrettiği için görevinden alındı.

- 13. şeyhülislâm Is-partalı Abdülkadir Hamidi Efendi, 3 ay vazife yaparak hasta­landı ve çekildi.

- 14. şeyhülislâm Fenârizâde Muhyiddİn Efen­di de 2 sene, 9 ay vazifede kalabildi ve hastalığından dolayı, istifa etdi.

- Osmanlı'nın 15. şeyhülislâm Mehmed Ebu ussuud Efendi makam-ı meşihate geldi 28 sene, 10 ay bu makamda kaldı ancak Kaanuni'nin son şeyhülislâmı bu zatdır. Buradan anlıyoruz ki 46 yıllık saltanat döneminde Kaanuni Süleyman Hân, yedi şeyhülislâmla çalışmıştır.

* * *

Ebussud Efendi osmanlı alimlerinden çok değerli bir zaattır. 1545 yılında şeyhulislam olmuştur.

Kanuni Sultan Süleyman ondan fetva almadan hiç bir savaşa çıkmamış ve karar vermemiştir..

Bugünkü hukuk mercasıdır. Anayasa mahkemesi başkanı gibi de düşünülebilir..

30 Aralık 1491 tarihinde Çorum'un İskilip ilçesinde doğdu. 'Hoca Çelebi' olarak da bilinir.

Tam adı Mehmed Ebussuud El- İmadi'dir. Mutasavvıf Muhyiddin Mehmed'in oğlu, anne tarafından da Ali Kuşçu'nun torunudur.

Önce babasından, sonra Müeyyedzade Abdurrahman Efendi ile Karamanlı Seyyid Süleyman'dan ders aldı.

1516'da İnegöl İshak Paşa Medresesi'ne müderris olarak atandı. 1520'de bu görevinden alındı. Kısa süre sonra Davud Paşa, 1522'de Mahmud Paşa, 1525'te Gebze, ertesi yıl Bursa ve 1528'de de İstanbul Fatih sahn-ı seman medreselerinin müderrisliklerine getirildi.

1533'te önce Bursa, sonra İstanbul kadısı oldu. 1537'de Rumeli kazaskerliğine yükseldi. 1545'te şeyhülislamlığa getirildi ve hayatı boyunca bu görevde kaldı. Osmanlı şeyhülislamları arasında daha çok verdiği fetvalarla tanınır. Özellikle batıniliği benimseyen mutasavvıflara karşı koydu. Şiirler de yazdı. 23 Ağustos 1574 tarihinde İstanbul'da vefat etti.

ESERLERİ:

Ebussuud Efendi'nin Türkçe, Farsça ve Arapça 20'den fazla eseri vardır.

* Bunların en ünlüsü İrşadü'l-Akli's-Selim ila Mezaya'l-Kurani'l-Azîm (1858-59, 2 cilt) adlı Arapça Kuran tefsiridir. Boğaziçi Yayınları tarafından yayınlanmıştır.

* Şeyhülislam Ebusuud Efendi Fetvaları
(Enderun Yayınları, İstanbul 1972, Yayına Hazırlayan Ertuğrul Düzdağ)